Κοινωνιολογική Φαντασία: Βοηθώντας τους άλλους βελτιώνουμε τον εαυτό μας!

Οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν τα προβλήματα των άλλων, διότι δεν ζουν τη ζωή των άλλων! Πολλοί από εμάς θεωρούμε ως "χάσιμο χρόνου" την διαδικασία διερεύνησης της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης, καθώς ατομικά δεν μας προσφέρει τίποτα. Αν δεν ζεις κάτι εσύ ο ίδιος, τότε δεν μπορείς να συνειδητοποιήσεις τι πραγματικά συμβαίνει. Συνεχώς κρίνουμε τις πράξεις και τις ζωές των υπολοίπων, ενώ ταυτοχρόνως η κοινωνική γνώμη μας επηρεάζει και πολλές φορές μας θέτει αξεπέραστα εμπόδια. Μιλάμε για περιστατικά που δεν γνωρίζουμε, προδικάζουμε και αποφασίζουμε χωρίς να προσπαθούμε να αποσαφηνίσουμε τη συμπεριφορά και τα κίνητρα του κοινωνικού μας περίγυρου. 

Εν μέρει, λειτουργούμε ως ψυχολόγοι, ωστόσο, αναλύουμε τα γεγονότα με γνώμονα τα προσωπικά μας βιώματα κι όχι τις ανεξερεύνητες πτυχές της προσωπικότητας των άγνωστων άλλων. Η φαντασία μας οργιάζει, κατασκευάζουμε καταστάσεις ψευδαίσθησης, καθώς το κοινωνικό "κουτσομπολιό" αποτελεί εθιμοτυπικό πολλών γενιών. Η κακοπροαίρετη περιέργεια της κοινωνίας απομονώνει και στιγματίζει ανθρώπους και ενέργειας που αποκλίνουν από την αποδεκτή συμπεριφορά. Λίγοι είναι εκείνοι που αγνοούν τα ταμπού και τις στερεοτυπικές σκέψεις και προχωρούν στην απαραίτητη διερεύνηση.  

Το άτομο ή μια μειονοτική ομάδα που βιώνει μια ιδιαίτερη δυσκολία είναι σχετικά απροστάτευτη απέναντι στα σχόλια και, ανεπαίσθητα, απομονώνεται. Οι εξωτερικοί παρατηρητές που κρίνουν ασκόπως, δίχως να προσφέρουν κάποια λύση ή κάποιο επιθυμητό αποτέλεσμα, οφείλουν να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο. Απαραίτητο εργαλείο για τη διαχείριση περίπλοκων καταστάσεων και τη σωστή αντιμετώπισή τους αποτελεί η κοινωνιολογική φαντασία. Όταν κάποιος αποποιείται από τις βιωματικές του σκέψεις, αποκηρύσσεται τον εσωτερικό αξιακό του εγκλεισμό, μόνο τότε αντιλαμβάνεται ευρύτερα την πραγματικότητα. Ξεπερνά το δογματισμό και τα επίπλαστα ιδεολογήματα που παραποιούν και αναταράσσουν την ισορροπία με ψευδείς απόψεις, αφυπνίζεται από το λήθαργο της αεργίας και δραστηριοποιείται στα κοινωνικά τεκταινόμενα.

Στη σημερινή κοινωνία των απόλυτων άκρων, η κοινωνιολογική φαντασία γίνεται μια ουσιώδη εσωτερική διαδικασία, με πραγματικό νόημα για την αντιφατική καθημερινότητά μας. Μέσω ενός νοητικού ταξιδιού, μιας απομάκρυνσης από τον ίδιο τον εαυτό μας, ανακαλύπτουμε καλύτερα τα κίνητρα για πράξεις που, εκ πρώτης όψεως, φαίνονται απερίσκεπτες, εμβαθύνουμε στην ουσία, αναζητώντας μια πραγματική εξήγηση των γεγονότων. Η ανθρώπινη πολυσχιδής προσωπικότητα αρχίζει να ξετυλίγεται, βοηθώντας και το ίδιο το άτομο να ανιχνεύσει νέες προσωπικές δυνατότητες που συνεχώς αναδύονται στο προσκήνιο. 

Το σχόλιο μετατρέπεται σε μια ωφέλιμη συμβουλή με μοναδικό σκοπό τη βελτίωση και όχι την υπονόμευση των μελών της κοινωνίας. Εφόσον επιθυμούμε να κρίνουμε, οφείλουμε να κρίνουμε με εποικοδομητικό τρόπο, όχι απλώς να χλευάζουμε οτιδήποτε διαφοροποιείται από τα κοινωνικά στάνταρ. Οι "σημαντικοί άλλοι" που κατευθύνουν, ασυνείδητα ή μη, τόσο πολύ τις ζωές μας μπορούν να επιτελέσουν σημαντικές λειτουργίες, έτσι ώστε να ανακουφίσουν το πόνο των άλλων.

Εξωτερικά ζητήματα που βλέπουμε στις τηλεοράσεις, ακούμε διάσπαρτα σε διάφορες συζητήσεις, αποκτούν πολύπλοκη διάσταση όταν πάμε να τα κρίνουμε με τελεσίδικες αποφάσεις τις οποίες, συχνά, αρνούμαστε πεισματικά να αλλάξουμε αν κάτι καινούριο παρουσιαστεί. Η επιδειξιομανία μας και ο εγωισμός ότι "εγώ έχω δίκιο" μας παρασύρει σε λανθασμένες τακτικές οι οποίες φανερώνουν έλλειψη παιδείας και ηθικών αξιών. Η φράση "μη κρίνεις ίνα μη κριθείς" ουσιαστικά αγνοείται από τη συνείδηση πολλών, καθώς και κρίνουν και κρίνονται σκληρά. 

Συμβουλή: Πρώτα από όλα, οφείλουμε να μελετούμε τον εαυτό μας τον οποίο γνωρίζουμε καλύτερα και, όσο γίνεται, είτε να αφήνουμε τις άγνωστες υποθέσεις των άλλων είτε με μια δόση κοινωνιολογικής φαντασίας (απομάκρυνση από τον εαυτό μας, υιοθέτηση διαφορετικών ιδεών) να επιχειρούμε να αναλύσουμε τα εκάστοτε περιστατικά. Είναι πολύ δύσκολο και, συνάμα, όμορφο, μια ξεχωριστή εμπειρία. Δοκιμάστε το!